Miód szałwiowy to jeden z najbardziej pożądanych miodów odmianowych – przede wszystkim ze względu na unikalne właściwości zdrowotne, walory smakowe i ograniczoną dostępność. Zdarza się, że w danym roku w żadnej polskiej pasiece nie udaje się pozyskać miodu szałwiowego, dlatego nic dziwnego, że prawdziwi smakosze mają w swojej spiżarni kilka zapasowych słoiczków z ubiegłego sezonu. Szałwia kojarzy się przede wszystkim z łagodzeniem objawów schorzeń gardła. Po miód szałwiowy warto więc sięgnąć, przygotowując się do sezonu jesienno-zimowego.

Jak powstaje miód szałwiowy?

Miód szałwiowy powstaje z nektaru zbieranego przez pszczoły z kwiatów szałwii – zazwyczaj jest to szałwia lekarska (Salvia officinalis L.) lub szałwia okręgowa (Salvia verticillata L.). Ta pierwsza naturalnie występuje w rejonie Morza Śródziemnego i jest uprawiana w niemal całej Europie i Ameryce Północnej. Kwitnienie szałwii lekarskiej przypada na okres od czerwca do lipca (4-5 tygodni) – rośnie ona na słonecznych zboczach i skałach, na glebach żyznych, przepuszczalnych, piaszczysto-gliniastych i bogatych w wapń. 

Z kolei szałwia okręgowa występuje w Europie Środkowej i Południowej, a także w Azji Zachodniej i na Kaukazie. Jest to roślina dość pospolita w Polsce, a największe zagłębie upraw tych ziół znajduje się na Wyżynie Lubelskiej – to właśnie stamtąd zwykle pochodzi miód szałwiowy polski. Innym miejscem pozyskiwania miodu szałwiowego w Polsce są Kujawy, choć lata 2021 i 2022 nie były łaskawe dla pszczelarzy – z tamtejszych pasiek nie trafił do nas ani jeden słoik tej odmiany miodu. Szałwia okręgowa kwitnie od czerwca do sierpnia i naturalnie występuje na suchych zboczach, nasypach kolejowych, przy drogach i w zaroślach. 

Cechy miodu szałwiowego

Kolor patoki jest jasno- lub ciemnobrązowy, niekiedy przypomina ciemną herbatę. Po skrystalizowaniu jaśnieje i przybiera barwę mlecznej czekolady. Krystalizacja przebiega wolno i nierównomiernie – możliwe jest rozdzielenie na frakcję stałą i płynną, co wynika z dość wysokiej zawartości fruktozy. Im wyższa temperatura przechowywania, tym większa szansa, że krystalizacja przebiegnie nierównomiernie, dlatego miód szałwiowy (jak i każdy inny) najlepiej przechowywać w chłodnym i zacienionym miejscu. Warto jednak pamiętać, że choć oddzielenie się frakcji ciekłej na górze słoika zmienia właściwości organoleptyczne miodu, nie wpływa w żaden sposób na obniżenie jego jakości. Jako patoka miód szałwiowy jest gęsto-płynny, a po krystalizacji przybiera konsystencję grudkowatą. 

Smak miodu szałwiowego jest bardzo intensywny „miodowy/kwiatowy" z nutą szałwiową. Po zjedzeniu pojawia się lekkie uczucie chłodu w ustach, podobnie jak po spożyciu mentolu (efekt jest jednak delikatniejszy niż przy miodzie miętowym). Można wyczuć delikatną kwaskową nutę.

Miód szałwiowy to jeden z najbardziej aromatycznych miodów – cechuje go świeży, orzeźwiający, balsamiczny zapach. 

Spośród miodów odmianowych z ziół szałwiowy jest odmianą najbardziej uniwersalną. Mimo że jest bardzo aromatyczny, nie jest to smak na tyle charakterystyczny, żeby wywoływał tak zwany efekt "hate it or love it" (pokochasz albo znienawidzisz) od pierwszej łyżeczki (jak np. fenkułowy, gryczany lub kasztanowy).

Właściwości miodu szałwiowego

„Śmierć tego nie ubodzie, u kogo szałwia w ogrodzie” – głosi polskie przysłowie. Łacińska nazwa szałwii (Salvia) pochodzi bowiem od przymiotnika salvus, który oznacza ‘zdrowy’. Szałwia już w czasach starożytnych była ceniona za swoje unikalne właściwości, a jej popularność do dziś utrzymuje się na wysokim poziomie.

Czym wyróżnia się miód szałwiowy? Ta odmiana wykazuje następujące właściwości:

• przeciwbakteryjne,
• przeciwgrzybicze,
• przeciwgorączkowe,
• antyseptyczne,
• obkurczające śluzówkę nosa,
• moczopędne,
• wykrztuśne,
• uspokajające,
• uwalniające od wzdęć.

Po miód szałwiowy warto sięgnąć szczególnie w profilaktyce i leczeniu stanów zapalnych gardła oraz schorzeń błony śluzowej jamy ustnej. Miód z szałwii sprawdzi się również jako wsparcie w zaburzeniach trawienia oraz schorzeniach żołądka i jelit mających podłoże skurczowe. 

Jeśli chodzi o miody nietypowe, których nie ujmuje polska norma, przyjęło się, że o odmianowości mówimy wtedy, gdy zawartość pyłku utrzymuje się na poziomie 50%. Dotyczy to między innymi właśnie miodów szałwiowych – warto przy tym wziąć pod uwagę tolerancję błędu metody analizy próbki: wynik 49,65% również spełnia określone wymagania. 

Zastosowanie szałwii w kuchni

Z szałwii powstaje nie tylko miód szałwiowy. Chorwacja, która jest głównym zagłębiem zbioru tej rośliny, to kraj, gdzie szałwia wykorzystywana jest powszechnie w kuchni. Stosuje się ją między innymi do przygotowywania herbaty na choroby układu oddechowego oraz naturalnych leków na kaszel. Chorwaci z miodu i szałwii wytwarzają również aromatyczną brandy na bazie lozovačy. Innym popularnym w Chorwacji trunkiem z liśćmi szałwii jest czerwone wino, takie jak plavac, frankovka czy teran. Jako przyprawa szałwia dodawana jest do makaronów, mięs, ryb, zup i tłustych potraw. Aromatyczny miód szałwiowy świetnie sprawdzi się więc jako składnik marynat do mięs, sosów do sałatek czy smarowideł do chleba. Można go również spożywać w roztworach, na przykład z wodą lub przestudzoną herbatą. 

Regionalne miody szałwiowe z polskich pasiek

Wszystkie miody szałwiowe oferowane przez nas sklep są produktami polskimi, bioaktywnymi, surowymi i albo w ogóle niepodgrzewanymi, albo starannie dekrystalizatowanymi w temperaturze do około 40 stopni Celsjusza. Miód z szałwii jest towarem niszowym, dlatego nie warto zwlekać z zakupem – zdarza się, że w danym roku żadna polska pasieka nie może pochwalić się tą odmianą! Miody szałwiowe pozyskujemy z pasiek położonych na Wyżynie Lubelskiej i Kujawach: w 2022 roku w żadnej z nich nie było jednak miodu szałwiowego. Ograniczona dostępność sprawia, że miód szałwiowy jest szczególnie pożądany przez miłośników produktów pszczelich, a stosunkowo wysoka cena nie stanowi ograniczenia dla osób, które cenią unikalne właściwości tego miodu. 

Miody pochodzące z ubiegłych lat (w przypadku braku tegorocznych miodów szałwiowych) są skrystalizowane. Na życzenie możemy bezpiecznie rozpuścić miód w profesjonalnym dekrystalizatorze – wystarczy wpisać taką prośbę w uwagach do zamówienia. Zaznaczamy jednak, że dekrystalizacja może wydłużyć czas realizacji zamówienia o 24-48 godzin.